Le Le, Vịt Nước, Bồng Bồng

Le le, vịt nước, bồng bồng

Em đi lấy chồng anh ở lại quê.

Le le, vịt nước, bồng bồng,

Con cua, con ghẹm, con cồng .. sáu con !

Thương chồng nấu cháo le le

Nấu canh mỏ quạ, nấu chè hạt sen

...con le le.. đánh trống thổi kèn... con bìm bịp.. thổi tò tí te.. tò te....

(*) bồng bồng, bòng bòng; cồng, còng; còng cọc, cồng cộc. nói chung thì dân miền "Tui Đây" nói sao cũng đặng

LE LE

CỒNG CỘC / CÒNG CỌC

SÂM CẦM

GÀ NƯỚC, QUỐC

(*) 

nhiều người nói con Sâm Cầm là Le Le, nhưng có người bảo không vì Sâm Cầm thuộc họ Gà (mỏ nhọn gọi Gà nước???) còn Le Le thuộc vịt, mỏ tẹt 
nhưng mà tui đây nghi nó cùng họ với con còng cọc (cồng cộc) trong miền tây (nếu chân Sâm cầm có màng, mỏ nhọn), còn gà nước không bơi tung tăng trên hồ, mà chỉ men theo đám cỏ, lau ven hồ thôi, nói chung gọi là vịt nước, hoặc vịt trời, hoặc gà nước đều do từng địa phương vì con này bị lại giữa vịt nước & gà nước, chân có màng vịt, mỏ gà, lại bơi như vịt

cái này thiệt tình thì phải nhờ vào các nhà nghiên cứu, vì sự rối rắm và đa dạng về tên gọi của các vùng miền

Vịt nước, vịt trời: le le, bồng bồng, cồng cộc,...

Gà nước: Quốc, cúm núm,...


có nhiều người cứ nói là thịt Le Le tanh, ừ, nếu không biết làm thì tanh là đúng
vì nếu muốn không tanh thì ta phải nhổ lông lúc con Le Le còn sống (dã man chưa)
nói tóm lại tránh làm lông bằng nước và cả khi mổ cũng tránh luôn


đó là cách làm một số loại chim-cò, vậy mới không bị tanh
hồi nhỏ lúc đi săn chim, lúc nghỉ trưa dưới gốc cây thì tụi tui thường tranh thủ nhổ ngồi lông chim

__________________________

(st mùivị):

"
Le le, vịt nước, bồng bồng,
Con cua, con ghẹm, con cồng .. sáu con !

Đúng là sáu con khác nhau , chớ lẫn lộn

Cùng là loài chim trời thuộc họ Vịt – nên gọi chung là vịt trời cũng đặng –giống nhau cả về hình dáng-chân-mỏ , nhưng khác về màu lông và nhất là trọng lượng khi trưởng thành . Nhỏ nhất là bé bồng bồng .. tính cả lông cân được 0,5-0,7 kg là nhiều , chú le le ở giữa khoảng 1 kg , bề xề và bự con nhất là bác vịt nước .. từ 1,4 đến 1,7 kg . Le le có lông màu đen và nâu (tên khoa học : dendrocygna javanica) .. lông vịt nước có ánh xanh .. còn bồng bồng , hmm.. tui chưa biết 

Ở miền Bắc, con le le lại mang một cái tên thi vị.. lần đầu tiên được nhắc đến trong âm nhạc là trong ca khúc :
Hồ Tây chiều thu
Mặt nước vàng lay
Bờ xa mời gọi
Màu sương thương nhớ
Bầy sâm cầm nhỏ
Vỗ cánh mặt trời ...
( Nhớ mùa thu Hà Nội - Trịnh công Sơn )

"Le Le (teal) Vịt Nước, Bồng Bồng (Chủng loại Uyên Ương) ba loại nầy hơi giống nhau, le le thì sống từng đàn, chúng hè nhau xuống mương rạch bắt cá, thân chúng nhỏ hơn loài vịt, có màu hơi xám. Vịt Nước là loại uyên ương ( inseperatable couple), chúng sống từng cặp, nếu chẳng may con trống hay con mái chết thì con kia cũng chết theo, thân hình mầu xám có sọc"

"Gà Nước (Moor Hen ) (Quốc, cúm núm???), Đỗ Quyên Loại nầy trông nó như con gà, nhưng nhỏ hơn, thân chúng có mầu xám đen, chúng hay làm tổ trong năng lác, đưng, hoặc bàng, mỗi mùa đẻ trứng vào mùa mưa . Vào ban đêm tiếng kêu của chúng não nùng và ai oán, nhũng người thọ săn đi bắt chúng, bằng cách đặt bẫy trong ổ, hoặc giả là đi Túc Quốc. Loài Quốc cũng như loài cu, chúng nghe tiếng đồng loại là chúng bay lại để xua đuổi ra khỏi lảnh thổ của chúng."

"Bồng bồng: Sống trong vùng đầm lầy nước đọng. Hình dạng của chúng gần giống như con vịt, chân có màng để bơi lội. Lông bồng bồng màu trắng xám nhạt điểm vàng. Đặc biệt đôi mắt bồng bồng có bao quanh một quầng lông đen kéo dài đến tận mang tai. Thịt bồng bồng mềm như thịt le le, chiên, xào, nấu, nướng."
" 
tui gặp một người bạn gốc Bắc .. nói chuyện về con le le .. anh ta cũng nói ngay " con này .. ăn tanh lắm !" . Chẳng hiểu sao .. hay phải có bí quyết gì đặc biệt ? Có thể vì lý do này chăng mà có chỗ bảo .. người Huế khi nấu con le le phải dùng đến một danh sách dài dằng dặc các phụ gia như : rượu, tỏi, gừng, tương, đường, ngũ vị hương, măng, sen, nấm, táo, đậu xanh ... ?Thương chồng đến thế thì thôi .. mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua .. hỉ !
"
Đoạn viết sau đây nói về sự khác biệt giữa cách .. nấu cháo le le của người Huế và người miền Nam :

Là món cháo rất bổ dưỡng, người Huế chế biến món này một cách tỉ mỉ và trân trọng hơn người Sài gòn nhiều , có lẽ sinh hoạt của hai miền khác nhau : Huế luôn từ tốn, thích sự tế nhị và cầu kỳ , Sài gòn chuộng gọn nhẹ và .. nhanh chóng .

Ở Huế : Le le luộc chín, xé nhỏ để đó . Xương băm ra cho vào túi vải hầm tiếp với đậu xanh, nếp, gạo . Khi chín, nêm thêm gia vị vào, múc ra tô đã có sẵn thịt le le , thêm hành ngò tiêu ớt .. thơm ngon nóng hổi mời anh dùng .. đang lúc có tâm trạng mà được thưởng thức một tô cháo le le thì tinh thần bỗng trở nên sảng khoái .. bất ngờ ! 

Sài gòn thì chế biến đơn giản hơn : Thịt và xương băm nhuyễn hầm với gạo nếp cho đến lúc vừa chín là dọn ra .. Anh ăn liền dùm tui đi .. chứ không .. nó nguội ! (theo Hồn quê)

______________________________

Chuyện tình chim còng cọc
votancuong | 21 September, 2010 16:09

Chim còng cọc

Treo dốc ngược đầu cành cây cao
Chim còng cọc tiếc thương bạn tình*
Quên đói khát
Quên tiếng hót
Quên sự sống
Tìm bóng hình thương yêu ký ức ảo ảnh đáy nước ...

Chôn hình hài nấm mộ mặt trời
Chôn cơn khát yêu nấm mộ vầng trăng
Chết khô đôi cánh mộng mơ
Chết khô trái tim chung tình
Hóa vệt than đen ám ảnh miền chồi biếc

Anh xa em vạn rừng tràm nguyên thủy
Xác chim còng cọc lửng lơ cành khô
Trái tim anh treo dốc ngược cây tình.

Chiều ngày 21-09-2010.
V.T.C

* Chim còng cọc: Một loài chim sống ở vùng ĐBSCL. 
Khi đôi chim có một con bị chết, 
con chim còn lại sẽ tự treo ngược lên cành cây cao cho đến chết khô...